د. سید حامد موسوی؛ طب سنتی:
6 عامل ضروری حیات؛ عواملی که تغییر در آنها باعث سلامتی یا بیماری می شوند:
خوردن و آشامیدن
خواب و بیداری
تغییرات روانی از جمله خشم شادی ترس و ....
احتباس و دفع مواد
آب وهوا
حرکت و سکون
در مورد هریک شرحی گفته خواهد شد.
تغییرات نامطلوب فوق بیماریهای جدی در بدن ایجاد خواهد کرد.
خوردن و آشامیدن یکی از مهمترین علل سلامتی یا بیماریست.
خوردنیها و آشامیدنیها اثرات مهمی بر بدن موجودات می گذارد .غذا مهمترین ورودی موجودات بحساب می آید. وبدون آن زندگی غیر ممکن است.
غذا بعد از ورود در بدن 4 هضم را طی می کند .
هضم گوارشی
هضم کبدی
هضم عروقی
هضم بافتی
در هر یک از مراحل فوق خللی وارد شود بیماریهای متفاوتی ایجاد می شود.
غذا ها از دیدگاه طب سنتی ایرانی متفاوت هستند و غذا های لطیف و غلیظ .
در طب سنتی غذای مطلق غذای دوایی و دوای غذایی و دوا و سم داریم.
غذای مطلق فقط ماده دارند و هیچ تغییری در مزاج نمیدهند.
مثل نان گندم .
غذای دوایی هم حاوی ماده و هم تغییری نسبی در مزاج تغییر می دهد. مثل سبزی خوردن واکثر میوها.
دوای غذایی اثرات تغییر در بدن بیش از ماده اثر گزاری دارند . مثل پیاز و سیر.
دواها فقط مزاج را تغییر می دهند. مثل بزرها.
سم فقط تغییر نامطلوب در بدن ایجاد می کنند. مثل سم حیوانات.
اثرات خواب بر بدن چیست؟
خواب باعث استراحت تمام اعضا بدن می شود و در استراحت ، بدن می تواند به ترمیم و اصلاح خود بپردازد و یکنوع شارژ بدن است. هدف دیگر خواب هضم و جذب غذاهای خورده شده در طول روز است.
در خواب حرارت غریزی به باطن و عمق بدن میرود تا به هضم کمک کند.
حال اگر خواب مناسب نباشد ،........
فرد صبح کسل بیدار شده .... کسالت از عدم استراحت مناسب و عدم اصلاح بوجود می آید.
مشکل دیگر هضم و جذب نا مناسب غذا و در نتیجه شروع بیماریهای مختلف چه گوارشی و چه غیر گوارشی است.
خواب خوب چیست ؟
خوابی که بعد از یک شام مختصر حدود ساعت 7 تا 8 شب ، 2 تا 3 ساعت بعد به رختخواب رفته و حدود کمتر از 20 دقیقه به خواب رفته باشیم و خواب متصل بدون دیدن خوابهای ناخوشایند باشد و صبح ساعت حدود 6 بیدار شده باشیم بدون اینکه احساس کسالت وجود داشته باشد.
خواب رطوبتهای از دست رفته در طول روز بر می گرداند. پس در مزاجهای خشک یا افراد لاغر خواب اهمیت ویژه ای دارد.
خواب روز بعلت تعارض بانور خواب مناسبی نیست ، ولی استثناء دارد کسانی که بعلت خشکی نیاز به رطوبت دارند، کسانی که هضم مناسبی ندارند بهتر است قبل از ناهار خواب کوتاهی داشته باشند، این همان خواب قیلوله است. بخصوص زمانی که روزها بلند و گرم تابستان باشد.
خواب و بیداری دومین عامل حیات بود.
سومین عامل ضروری حیات: احتباس و دفع مواد است.
موجودات زنده همیشه درحال نگهداری یا دفع مواد هستند. اگراین تعادل بهم بخورد مطمئنا مخل حیات است.
بدن چه موادی را نگه می دارد: موادی که متناسب با بدن و نیازمند بدن که شامل مواد غذایی مناسب و متناسب و نگهداری و جذب هوای سالم و...
بدن موادی راهم همیشه در حال از دست دادن است از جمله: ادرار ، مدفوع، عرق، منی ،دفع مواد بینی و گوش ، بلند شدن مو و ناخن ، لایه های پوستی.
چند بیماری را مثال می زنیم: یبوست و اسهال و سینوزیت و بیماریهای پوستی و ..که مرتبط با این عامل مهم می باشد.
چهارمین عامل حیات، حرکت و سکون، همان چیزی که امروزه بعنوان ورزش مورد تاکید قرار داده شده است.
حرکت در طب سنتی فراتر از تعریف فیزیک است بلکه یک تعریف فلسفیست. به عبارت ساده تر از حرکت ذرات مولکولها تا حرکت نجوم .
حرکت و سکون کمتر و بیش از حد باعث اختلال در طبیعت می شود از جمله عدم جابجایی هوا معضلاتی از جمله پدیده وارونگی هوا ایجاد می کند، و یا بالعکس حرکت شدید هوا باعث گردباد ها و طوفان ها می شود.
عدم تعادل در حرکت وسکون در بدن هم باعث بیماری می شود. ورزش نامتعادل هم باعث بیماری می شود. امروزه هردو طیف واضحا دیده می شود.
ورزشکاری نا متناسب و غیر صحیح هم بیماری ایجاد می کند که اتفاقاتی که امروزه بصورت ناگهانی در مسابقات دیده می شود که مثالی از این عامل مهم حیات است. همانگونه که کم تحرکی عامل مهمی در ایجاد بیماریهاست از جمله دیابت و فشارخون و بیماری قلبی است.
بهترین ورزش این است که در وقت مناسب یعنی زمان معتدل روز باشد ، در زمستان ظهر و در تابستان اول صبح و یا عصرها و یا شب باشد.
ورزش باید حدود 2 ساعت بعد از غذای غیر سنگین و حدود 2 ساعت با خواب و حدود 1 ساعت قبل از غذا باشد.
در حین ورزش از بیش از حد مصرف مایعات بخصوص مایعات خیلی سرد پرهیز شود.
ورزش در مزاج گرم وخشک باید با احتیاط صورت گیرد و ورزشهای آبی برای آنان مناسب تر است.
نشانه ورزش مناسب و متناسب، تعریق ملایم ، احساس نشاط بعد از آن ، و ایجاد نفسهای بریده است.
ورزش از نظر ابن سینا مهمترین عامل ضروری حیات است!!!
پنجمین عامل ضروری حیات ، تغییرات روانیست. روح و روان انسان دستخوش تغییرات تدریجی و ناگهانی است. که در صورت افراط و تفریط و عدم تعادل باعث شروع و تداوم بیماریهای مختلفی نه تنها بیماریهای روانی بلکه بیماریهای جسمی می شود.
فرد ی که ترس به او غالب شده ، اندام های سرد و به قول معروف رنگ و روی پریده پیدا می کند.
برخلاف آن فرد عصبی ، رنگ وروی برافروخته و بسیار گرم دارد .
فرد مضطرب دجار طپش قلب احساس خفگی و لرزش دست دارد.
فرد افسرده نیز مثل فرد ترسیده دچار سردی اندام است ولی در ترس ناگهانی و در افسردگی بتدریج اتفاق می افتد.
فرد مضطرب نیز بتدریج و در فرد عصبی ناگهانی اتفاق می افتد.
شادی هم صورت را گلگون می کند.
قلب و عروق از دیدگاه طب سنتی نقش مهمی دارد و مغز رانیز تحت تاثیر قرار می دهد. در همه حالات فوق میبینیم که جریان خون نقش اساسی دارد.
تغییرات جریان خون باعث سردی و گرمی ناگهانی یا تدریجی می شود و باعث بیماری و سلامتی می شود.
ششمین عامل ضروری حیات ، آب و هواست...... تاثیر آن بر بدن انکار ناپذیر است. ...... بیماریها در فصول مختلف ، متفاوتند.
در فصول تابستان بیماریهای گوارشی ، در فصل زمستان بیماریهای تنفسی ، در فصل پاییز بیماریهای اعصاب و روان ، در فصل بهار بیماریهای پوستی شایع می شود ...... در طب سنتی این بیماریها قابل توجیه است.
در گرما ی تابستان حرارت بسمت بیرون و پوست بدن حرکت می کند. و گوارش انسان ضعیف می شود .
در سرمای زمستان بعلت انسداد منافذ بدن و کاهش تعریق سرماخوردگیها شایع می شود .
در بهار بعلت افزایش دما و حرکت اخلاط بدن جوشهای پوستی و حساسیتها قابل مشاهده است.
در پاییز بعلت هوای سرد و خشک ، بیماران مستعد سوداوی بیماریهای اعصاب و روان بروز می کند.
در اقلیم گرم ، طبیعت انسان بدن را به مصرف غذاها و ادویه های گرم عادت داده اند .... می بینیم که ساکنین جنوب خرما مصرف می کنند و هندیها فلفل، ولی هیچکدام علائم گرمی ندارند. ...... این بعلت گرم شدن مجاری گوارشی با این غذا ها و ادویه های گرم است.
در اقالیم سرد می بینیم که اسکیموها بعلت گوارش قویی که دارند براحتی گوشت خام می خورند. .... که بدلیل این است که سرما جریان خون را به سمت گوارش سوق می دهد.
از طرفی در تایید این نظریه در تجربه می بینیم افراد دانشمند و سرشناس در اقلیم های معتدل بیشتر وجود دارد.
